YÖRESEL DEĞERLER

Kadınlar : Fistan, Yelek, Önlük, Fes, Çit, Yün Çorap

Erkekler : Şapka, Ceket, Gömlek, Pantolon (İngiliz kilot pantolon)

Çorbalar : Mercimek, tarhana, fıtı (düğülcek), arpa haşılı çorbası, yayla çorbası, işkembe, paça, ayranlı çorba (yarma), ayranlı kesme çorbası, mercimekli kesme çorbası, herle (un) çorbası, şehriye çorbası, ısırgan çorbası, domates çorbası, evelik çorbası ve sütlü çorba.

Et Yemekleri : haşlama, kızartma, sac kavurma, tas kebabı, ızgara köfte, sulu köfte, güvenç, döner, şiş kebabı, pirzola kebap, özellikle piknikte ve yaylada yapılan et yemekleridir.

Sebze Yemekleri : Pırasa, ıspanak, karnıyarık, musakka, taze fasulye, lahana sarma, evelik sarma, üzüm yaprağı sarma, kuru fasulye, kabak dolma, biber dolma, domates dolma, soğan dolma, madımak kavurma, patates kavurma, kapuska, çılbır, karnabahar, havuç kızartma ve sebzeli kebap.

Karışık Yemekler : Keşkek, mantı, bulgur pilavı, pirinç pilavı, makarna, kuskus ve bubukkodur.

Hamur işleri ve tatlılar ;

Börek Çeşitleri : Katmer, pağaç, kabarcık, bişi, gözleme, beksimet, kömbe çeşitleri, kete, çörek çeşitleri, lahmacun, pide, erişte

Tatlı Çeşitleri : Kadayıf, baklava, bülbülyuvası, helva, kabak tatlısı, revani, pasta kek, lokma tatlısı, aşure, kalbur hurması, pekmez, kasefe, reçel çeşitleri ve kuşburnu marmelatıdır

Ağıtlar ;

Melik şerif düzünü,
Çiçek almış yüzünü
Gidek gelin getirek,
İsak Bey’in kızını.

Oy yandım, yandım gelin,
Aç koynun, dondum gelin

Şemil karakuş oldu,
Aldı dereye daldı,
Ağlama Zeynep Bacı
Çeyizin bana kaldı.

Oy yandım, yandım gelin,
Aç koynun, dondum gelin

Küleği alamadım,
Koyunu sağamadım,
Deli Şamil gelende
Çemberi çalamadım.

Oy niye, niye, niye,
Öldüm yar diye diye,

Görücüler düzüldü,
Zeynep Hanım süzüldü,
Süzülme Zeynep Hanım,
Atlıların düzüldü.

Oy niye, niye, niye,
Öldüm yar diye diye,

Gömüsüler ekili,
Dursun Bey kız vekili,
Dursun Bey, olma vekil,
Seni korlar dikili.

Oy yandım, yandım gelin,
Aç koynun, dondum gelin.

Maniler ;

Refahiyeli gelinlerinin ocak başlarında, fırında, eşik üstünde, küründe, pınar başlarında, madımak toplarken, dağda-bayırda söyledikleri dörtlüklerdir. Burada insanlar tabiatla başbaşa kaldıklarından, tabiatın ve Refahiye’nin kızlarının güzel olması nedeniyle manilerde güzellik tasvirine büyük yer verilmiştir.

Pınarın başı sarı, Dibinde taşı sarı, Allah alnıma yazmış, Gözü gök, saçı sarı.

Kara kara kazanlar, Kara yazı yazanlar, Cennet yüzü görmesin, Aramızı bozanlar.

Taş atmayın çamura, Batar da gider, Kız vermeyin ırağa, Yiter de gider.

Çayırda ot yolarım, Barmağıma dolarım, Yavaş söyle, kaynana, Saçlarını yolarım.
Mektup yazdım, bilesin, Okuyup da gülesin, Bu mektubun üstüne, Durmayıp ta gelesin.

Ateşim var, külüm yok, Bülbül oldum, dilim yok. Yarim gitti gidile, Ağlamadık günüm yok.

Patatesi haşladım, Doğramaya başladım, Sen aklıma gelince, Ağlamaya başladım.

Ağladı dindi gönlüm, Tepeden indi gönlüm. Değme güle gonmazken, Dikene kondu gönlüm.

Yöresel kelimeler ;

Kelem : Lahana.
Hırtlik : Boğaz
Gişi : Koca, erkek
Kartol : Patates
Pisik : Kedi
Horata : Dedikodu
Peşkir : Havlu
Gah : Erik kurusu
Part : Karın
Camış : Manda
Esbap : Elbise
Urgan : Kalın ip
Tevür : Çeşit
Çalmak : Dövmek
Seyirt : Koş
Eşgi : Ekşi
Gıldıri : Yuvarlak
Ecük : Biraz

Ata sözleri ;

- Ev danası öküz olmaz.
- İstenmeyen aş, ya karın ağrıtır, ya da baş.
- Gökyüzünde düğün var deseler, kadınlar merdiven kurur.
- İstanbul’dan gelen eşek, kırkgün at gibi gezer.
- Kuru gayret, çarık eskitir.
- El adamın aynasıdır.
- Kapını iyi kitle, komşunu hırsız tutma.
- Akıllı düşünene kadar, deli oğlunu everir.
- Anasına bak, kızını al; kenarına bak, bezini al.
- Tarlayı taşlı, kızlı gardaşlı yerden al.
- Kuru söğütten düdük çıkmaz.
- Bir ağaçta, gül de biter, diken de.
- Keşkeği seven kaşığı cebinde taşır.
- Canı sopa isteyen keçi, değneğe sürünür.
- Ağrıyan başa, çaput sarılmaz.
- Avradı, eri; peyniri deri saklar.

Halk Oyunları

Yöremizin kendine has bir halk oyunu bulunmamaktadır. Ancak Erzincan, Kemah, Sivas ve Elazığ gibi yörelerin oyunları alınmış ve bazı figür değişiklikleri yapılarak yöreye has ayrı bir tarzda oynanmaktadır. Bunların başlıcalar şunlardır;

1-Düz (Melikşerif düzü)
2-Düz (Kuruçay düzü)
3-Dik
4-Üçayak
5-Delilo
6-Karabit
7-Hoşbilezik
8-Tanzara
9-İçerleme
10-Kasap oyunları
Bu oyunlar davul-zurna eşliğinde erkekler tarafından oynanmaktadır.

Kadınlar tarafından oynanan oyunlarsa şunlardır:

1-Karşılama
2-Halay
3-Madımak
4-Nurey
5-Delikız oyunlarıdır.

Valilikler

YÖRESEL DEĞERLER